ایرانیان با تاسیس جندی شاپور گوی سبقت را در آموزش عالی از دیگران ربودند - وبلاگ آریابلاگ

به گزارش وبلاگ آریابلاگ، انتشارات دانشگاه تهران کتاب از جندی شاپور تا دانشگاه تهران؛ درآمدی برتاریخ آموزش عالی در ایران به قلم سید احمدرضا خضری را به چاپ رساند.

سرزمین ایران به عنوان یکی از کانون های مهم فرهنگی و تمدنی، در طول سده های گذشته زمینه های لازم و بسترهای مناسب را برای ایجاد و راه اندازی مراکز علمی و آموزشی فراهم ساخته است . از این رو ایران از جمله سرزمین ها یی است که در کنار ایجاد مؤسسات تمدنی گوناگونش ، به برپایی دانشگاه به عنوان مهم ترین نماد آموزش عالی، مفتخـر بوده است . بارزترین اقدام ایرانیان در این زمینه، تأسیس بیمارستان و دانشگاه جندی شاپور در حدود 1700 سال پیش است . آن ها با این اقدام ، گوی سبقت را در زمینه تأسیس مراکز آموزش عالی از دیگران ربودند .

این دانشگاه کـه در شهری به همین نام پدید آمد ، در دوران ساسانیان با فـراز و فـرود بـه فعالیت علمی و آموزشی خـود در زمینـه هـای پزشکی، داروسازی، گیاه شناسی، ستاره شناسی، ریاضیات ، حکمت و فلسفه ادامـه داد و بـ ه این ترتیـب افزون بـر توسعه مرزهای دانش در حوزه های یاد شـده ، بـا ارا ئـ ه خدمات عام المنفعه در حوزه پزشکی و تندرستی، نقـش ماندگار خود را در سطح ملی و بین المللی بر جای نهاد.

به گفته مورخان، ابوموسی اشعری در سال هفده هجری یکی از زیردستان خود به نام ابوسبره را با سپاهی به سوی جندی شاپور فرستاد. ابوسیره شهر را به محاصره گرفت. در همین حال یکی از ایرانیان نومسلمان که به عنوان بنده در خدمت عربان بود، برای نجات شهر، تدبیری زیرکانه به کار بست و شبانه امان نامه ای از سوی سپاه عرب از روی باروی شهر به درون آن پرتاب کرد. صبحگاهان نگهبانان به اعتماد آن امان نامه، دروازه ها را گشودند و سپاه عرب را به شهر راه دادند. ابوسبره ماجرا را به خلیفه دوم خبر داد که او نیز بر آن امان نامه مهر تائید نهاد و به این تدرتیب با تدبیر این غلام ایرانی، جندی شاپور از خطر کشتار و غارت در امان ماند.

پس از این رویداد، جندی شاپور از کانون توجه حکمرانان تازه، کنار ماند و دوره ای نسبتا طولانی از گمنامی را که بیش از یک سده به درازا کشید، پشت سر نهاد. در این مدت، فعالیت های گسترده جندی شاپور به انجام امور آموزشی و ارائه خدمات درمانی در بیمارستان شهر محدود شد و این بخش از دستگاه به دور از درگیری های نظامی و هیاهوی سیاسی سرگرم انجام خدمات عام المنفعه بود تا آن که پس از روی کار آمدن عباسیان و به علت گرایش های آشکار آنان به دستاوردهای علمی و تمدنی ایران، میراث علمی جندی شاپور طی چند مرحله شکل گرفته بود، تداوم یافت.

در واقع می توان جندی شاپور را پلی دانست که اندوخته های علمی و دستاوردهای تمدنی دنیا ایرانی را به دنیا اسلامی منتقل کرد. درست در همین زمان بود که آیین اسلام به طور گسترده از سوی ایرانیان شد و اکنون ایرانیان خود به بخشی از دنیا اسلام تبدیل شده و در کنار دیگر اقوام و ملت ها برای پی ریزی، ایجاد و توسعه تمدنی که در این دنیا تازه پدید آمده بود، کوشش می کردند. آنان که میراث دار تمدنی درخشان بودند، تحت تاثیر آموزه های تمدن ساز اسلام با شور و شوق فراوان در جست وجوی انواع دانش برآمدند و ضمن نگاهبانی از میراث گذشته، مرزهای هر یک از دانش های قبلی را توسعه دادند و دستاوردهای نو خود را در هر زمینه ارائه کردند که حاصل آن ایجاد ده ها مرکز علمی و آموزشی و تربیت صدها دانشمند برجسته بود. این تحول بزرگ که تحت عنوان تمدن اسلامی شکل گرفت، میراث ارزشمندی بود که طی صدها سال در میان نسل ها دست به دست شده و عر بار در یکی از مراکز علمی و تمدنی بشر به ثمر می نشست؛ یک بار در بیت الحکمه، بار دیگر در مدارس نظامیه، دیگر بار در ربع رشیدی و چندی بعد در مدرسه دارالفنون.

انتشارات دانشگاه تهران کتاب از جندی شاپور تا دانشگاه تهران؛ درآمدی برتاریخ آموزش عالی در ایران به قلم سید احمدرضا خضری را در 370 صفحه و به بهای دویست و چهل هزار تومان به چاپ رساند.